मुख्य रुपमा नेपालबाट भारतमा ठूलो परिमाणमा रेमिट्यान्स पुग्छ । त्यसबाहेकका अन्य मुलुकले पनि नेपालबाट रेमिट्यान्स लैजान्छन् ।
नेपालमा लकडाउनपछि धेरै भारतीय कामदार घर फर्किएका छन् । धेरैको रोजगारी गुमेकाले लकडाउनपछि फर्किन बाँकीमध्ये पनि धेरैले नेपाल छाड्ने अनुमान छ ।
यस्तो अवस्थामा भारतीय श्रमिकले गर्दै आएको काम नेपालीले नै सम्हाले भने के हुन्छ ? नेपालमा कार्यरत सबै विदेशी कामदारहरूलाई नेपालीले नै विस्थापित गर्न सम्भव भइरहेको बताउँछन् । नेपाल निर्माण व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष रवि सिंह ।
‘यहाँ निर्माण क्षेत्रमा मात्रै पाँच लाख भारतीय दक्ष तथा अर्धदक्ष श्रमिक काम गर्छन् । उनीहरूले गर्ने कामको तालिम सरकारले नेपालीलाई नै दिने हो भने अरू देशका श्रमिक नै चाहिन्न,’ उनी भन्छन् ।
उद्योग क्षेत्रमा पनि भारतीय कामदारहरूको दबदबा छ । इँटा, जुट, धागो, सिमेन्टलगायतका कारखानमा पनि धेरै भारतीय श्रमिकहरू कार्यरत छन् । उद्योगीहरू पनि नेपाली श्रमिकले लाज र घिन मानेर छाडेका कामलाई भारतीय श्रमिकले सहजै स्वीकारेर गर्ने गरेकाले यस्तो अवस्था आएको बताउँछन् ।
नेपालले विदेशी कामदार बिदाइ गर्नेगरी आफ्ना मजदुरलाई परिचालित गर्नसक्ने हो भने ठूलो लाभ लिन सक्ने बताउँछन् उद्योगीहरू ।
नेपालबाटै करिब ४ खर्ब रेमिट्यान्स
सन् २०१७ मा अमेरिकाको वासिङ्टनस्थित अनुसन्धान संस्था पियू रिसर्च सेन्टरले गरेको अध्ययनअनुसार नेपालबाट विभिन्न मुलुकले तीन अर्ब २२ करोड ६० लाख अमेरिकी डलर रेमिट्यान्स लैजाने गरेको देखाएको थियो । अर्थात्, नेपालबाट सो वर्ष करिब तीन खर्ब ९० अर्ब रुपैयाँ रेमिट्यान्सका रुपमा बाहिरिएको थियो । गत वर्ष आठ खर्ब ७९ अर्ब रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिएको थियो । यसअनुसार नेपालमा जति रेमिट्यान्स भित्रिन्छ, त्यसको ४४ प्रतिशत हिस्सा बाहिरिने गरेको पनि देखिएको छ ।
नेपालबाट धेरै रेमिट्यान्स लैजानेमा दक्षिण एसियाली मुलुकअघि छन् । चीन पनि नेपालबाट धेरै रेमिट्यान्स लैजाने मुलुकको सूचीको अग्रस्थानमा छ । यो अध्ययनले भारत, चीन, भुटान, पाकिस्तान, श्रीलंका, र बंगलादेशका लागि नेपाल रेमिट्यान्सको स्रोत मुलुक भएको देखाएको थियो ।
अध्ययनअनुसार नेपालबाट सबैभन्दा धेरै रेमिट्यान्स भारतले लैजान्छ । सन् २०१७ मा नेपालबाट भारतमा तीन अर्ब एक करोड ६० लाख अमेरिकी डलर (तीन खर्ब ६३ अर्ब रुपैयाँ) रेमिट्यान्स गएको थियो । यो हिस्सा नेपालबाट बाहिरिने कुल रेमिट्यान्सको ९३.४९ प्रतिशत हो । भारतका लागि नेपाल रेमिट्यान्स स्रोत मुलुकको सूचीमा आठौं स्थानमा पर्छ ।
अध्ययन भएकै वर्ष भारतबाट नेपालमा एक अर्ब दुई करोड १० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् करिब एक खर्ब २३ अर्ब रुपैयाँको रेमिट्यान्स नेपाल आएको थियो । यसअनुसार भारतबाट आउनेभन्दा नेपालबाट भारत जाने रेमिट्यान्स करिब दुई गुणा बढी रहेको देखिन्छ ।
नेपालबाट चीनले पनि ठूलो रकम रेमिट्यान्सका रुपमा लैजान्छ । नेपालबाट चीनले सन् २०१७ मा १३ करोड ९० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् १५ अर्ब ७९ करोड बराबरको रेमिट्यान्स आफ्नो मुलुकमा लगेको तथ्यांकमा देखिन्छ । यसअनुसार नेपालबाट बाहिरिने रेमिट्यान्स रकमको ४.३१ प्रतिशत अंश चीनले ओगट्छ । नेपालबाट बाहिरने रेमिट्यान्स रकमको ९७.८० प्रतिशत रकम भारत र चीनले मात्रै लैजाने अध्ययले देखाएको छ ।
अध्ययन भएको वर्ष नेपालबाट भुटानले तीन करोड ५० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् चार अर्ब २२ करोड रुपैयाँ बराबरको रेमिट्यान्स लगेको थियो । सो वर्ष पाकिस्तानमा तीन करोड ३० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् करिब तीन अर्ब ९८ करोड रुपैयाँ, श्रीलंकामा २० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् २४ करोड रुपैयाँ र बंगलादेशले १० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् १२ करोड रेमिट्यान्स नेपालबाट गएको थियो ।
अध्ययन भएको वर्ष बंगलादेशबाट छ करोड ४० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् करिब सात अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ र भुटानबाट १० लाख अमेरिकी डलर अर्थात् १२ करोड रुपैयाँ बराबरको रकम नेपालमा रेमिट्यान्सको रुपमा आएको थियो ।
0 on: "रेमिट्यान्स : नेपालले भित्र्याउँछ ८७९ अर्ब, भारतले लैजान्छ ३६३ अर्ब"